Қазақстанда мерзімінен бұрын қалай зейнетке шығуға болады?

Қазақстанда ерлер үшін зейнет жасы – 63, әйелдер үшін – 61 жас. Алайда лайықты демалысқа бұдан ертерек шығудың заңды жолдары бар, деп хабарлайды BAQ.KZ тілшісі.

Ол зейнетақы аннуитеті немесе көпбалалы аналарға арналған жеңілдіктер арқылы жүзеге асады.

Қазақстанда зейнет жасы заңмен белгіленген: Ерлер – 63 жаста зейнетке шықса, әйелдер – 61 жаста зейнетке шығады.

Дегенмен қолданыстағы жүйе бірқатар шарттарды қарастырады. Олардың көмегімен зейнетақы төлемдерін әлдеқайда ертерек — 50, 53 немесе 55 жаста рәсімдеуге болады. Бұл көпбалалы аналарға да, жеткілікті жинағы бар салымшыларға да қатысты.

Еске салайық, әйелдер үшін зейнетке шығудың қолданыстағы 61 жас шекті мөлшері 2028 жылға дейін тоқтатылған. 63 жасқа дейін кезең-кезеңімен көтеру тек 2031 жылдан бастап қайта жалғасады.

Әйелдерге арналған жеңілдіктер: 53 жастағы зейнет
Зейнетақы жасын ұлғайту әлеуметтік жеңілдіктері бар кейбір санаттағы әйелдерге қолданылмайды.

Көпбалалы аналар:
5 және одан да көп бала туған (немесе асырап алған) және оларды 8 жасқа дейін тәрбиелеген әйелдер 53 жаста зейнетке шығуға құқылы.

Балаларды күтуге байланысты еңбек өтілі:
Жұмыс істемейтін ананың 3 жасқа дейінгі әрбір балаға жасаған күтім уақыты еңбек өтіліне қосылады. Мұндай есептеу мерзімінің жалпы шекті көлемі - 12 жыл.

Сондай-ақ зейнетақы жүйесіне қатысу өтіліне әлеуметтік маңызы бар кезеңдер де есептеледі (барлығы 10 жылдан аспайды): 18 жасқа дейінгі мүгедек баланы күту, I топтағы мүгедекті, жалғызбасты II топ мүгедегін немесе 80 жастан асқан зейнеткерді күту. 

Бұған қоса, жұмысқа орналасу мүмкіндігі болмаған өңірлерде әскери қызметшілер мен дипломаттардың жұбайлары тұрған кезеңдер де еңбек өтілі ретінде есептеледі.

Зейнетақы аннуитеті: Ертерек зейнетақы алу жолы

Әлеуметтік жеңілдіктерге жатпайтын азаматтар үшін қаржылық құрал — зейнетақы аннуитеті қарастырылған. Оның көмегімен БЖЗҚ-дағы жинақтарыңыз есебінен стандартты мерзімнен 8 жыл ерте төлем ала бастауға болады.

Бұл қалай жұмыс істейді?

Салымшы сақтандыру компаниясымен келісімшарт жасайды. Содан кейін БЖЗҚ жинақталған қаражатты сол компанияға аударады. Ал сақтандыру компаниясы клиентке өмір бойы сақтандыру төлемін беруге міндеттеледі. Бұл төлемдер жыл сайын 7% мөлшерінде индекстеледі.

Аннуитетке арналған жас шектері:
Келісімшарт жасау үшін жеткілікті жинақ болуы қажет. Жинақ сомасының қажетті ең төмен мөлшері салымшының жынысы мен жасына байланысты есептеледі.

Әйелдер: Аннуитетті 53 жастан сатып ала алады.
Ерлер: Келісімшартты 55 жастан рәсімдей алады.
Зиянды өндіріс қызметкерлері: Егер жұмыс беруші олардың атынан кемінде 5 жыл міндетті кәсіби жарналар аударған болса, әйелдер де, ерлер де 50 жаста зейнетке шыға алады.

Сонымен қатар бір ереже бар: ерте зейнетке шығуды көздеген салымшы неғұрлым жас болса, оның БЖЗҚ-да жинауы тиіс қаражат сомасы соғұрлым көп болуы керек.

Жеңілдіктерге құқығыңызды тексеріңіз.
Егер сіз көпбалалы ана болсаңыз (5 және одан көп бала), зейнетке 53 жаста шығуды жоспарлай аласыз. Сондай-ақ балаларды немесе мүгедекті күту кезеңдері еңбек өтіліңізге енгізілгеніне көз жеткізіңіз.

Жинақтарыңызды бағалаңыз.
Егер ерте зейнетке шығуды қаласаңыз (ерлер — 55 жаста, әйелдер — 53 жаста), зейнетақы аннуитетін қарастыруға болады. Ол үшін БЖЗҚ-дағы шотыңызда жеткілікті қаражат болуы керек.

Қалай және қайда рәсімдеуге болады?

Төлемдер тағайындауға өтінішті электронды үкімет порталы арқылы онлайн беруге болады.