Қазақ-қытай қатынасы: Сарапшылар не дейді?

Елордада “Адамзаттың біртұтас тағдыры қауымдастығы” 10 жылдығының және Қазақстан-Қытай қарым-қатынасының “Алтын отыз жылдығының” жаңа тарауы тақырыбында дөңгелек үстел өтті, деп хабарлайды BAQ.KZ тілшісі.

Қазақстан мен Қытай екіжақты қарым-қатынастардың жаңа, алтын 30 жылдық кезеңіне аяқ басты. Бұл қатынастар саяси өзара сенімнің жоғары деңгейімен, көп деңгейлі, тұрақты және көп қырлы өзара іс-қимылмен, өзара қолдаумен, тығыз тұлғааралық байланыстармен және мәдениетаралық диалогтармен сипатталады.

Қазақстандағы ҚХР Елшілігінің кеңесші-елшісі Ван Тао дөңгелек үстелде тұжырымдаманың маңызына тоқталды.

Қытай-Қазақстан қарым-қатынастары “Алтын отыз жылдың” тағы бір жаңа тарауын ашқанда, біз де “Адамзаттың біртұтас тағдыры қауымдастығын” құру тұжырымдамасының екінші онжылдығын бастадық. Бұл тұжырымдама барлық ел халқының жақсы әлем құруға деген ұмтылысының ең үлкен ортақ белгісін білдіреді және адамзат қоғамының ортақ дамуының, ұзақ мерзімді бейбітшіліктің дұрыс бағытын көрсетеді. 10 жылдан астам уақыт бойы “Адамзаттың біртұтас тағдыры қауымдастығы” тұжырымдамасы Қытай мен Қазақстанда терең тамыр жайып, елдеріміз арасындағы тұрақты жан-жақты стратегиялық серіктестіктің маңызды бөлігіне және екі ел көздеген маңызды мақсатқа айналды, - деп айтты қытайлық дипломат.

Ван Таоның сөзінше, былтыр Қытай мен Қазақстан арасындағы тауарлардың жалпы импорты мен экспорты 41,02 млрд долларға жетті. Бұл алдыңғы жылмен салыстырғанда 32,2%-ға өсті. Осылайша Қытай Қазақстанның ірі сауда серіктесі болды. 2023 жылы Қытай - инвестицияның бесінші көзі атанды.

Сондай-ақ елдеріміз жоғары сапалы “Бір белдеу, бір жол” бірлескен құрылысы жаңа жолды бастады. Екі ел Қазақстанда “Бір белдеу, бір жол” бірлескен құрылысының он жылдығын салтанатты түрде атап өтті. 

“Бір белдеу, бір жол” бірлескен құрылысындағы Қазақстанның мәртебесі екі жақтың “Бір белдеу, бір жол” жоғары сапалы бірлескен құрылысының келесі “алтын онжылдығын” құру үшін бірлесіп жұмыс істейтінін, халықтар мен мәдени ынтымақтастықтың жемісті нәтижелер бергенін атап көрсетеді. Қазақстанның Қытайдағы туризм жылы қарқын алып, адамдар арасындағы қарым-қатынастың қоғамдық пікірінің негізі нығая түсті, - деп айтты Ван Тао.

Ал Қытай зерттеу орталығының директоры Гүлнар Шәймергенова “Адамзаттың біртұтас тағдыры қауымдастығы” тұжырымдамасының негізгі тірегі – ғылыми және білім алмасуға ашықтық деп есептейді.

Қазақстан қауымдастығы Қытайға қызығушылық танытып, оны зерттеу мүмкіндігіне ие, қытайлықтардың да қазақ мәдениетіне қызығушылығы артып келеді, Бұл екі елдің туристік құрамдас бөлігі үшін үлкен көмек болары сөзсіз. Әлемді біріктіру және оның назарын негізгі адами құндылықтарға аудару әлі де шынайы, мүмкін мақсат болып көрінеді. Кез келген халық пен кез келген мемлекет оң бастамалар мен бүкіл әлемді бейбітшілік пен келісім үшін дамыту идеясын қолдайтынын білдіре алады. “Адамзаттың біртұтас тағдыры қауымдастығын” құру үдерісінің қозғаушы күші қазір - Қытай. Бұл күш тек ынтымақтастыққа және планетада үйлесімділікке қол жеткізуге бағытталғанын есте ұстаған жөн, - деп айты орталық басшысы.

Оның айтуынша, бүгінгі таңда елдеріміз жасай алатын ең бастысы – тату көршілік, бейбіт даму, өзара көмек және бірлескен өсу рухында екіжақты қарым-қатынастарды сақтау және нығайту.

Соңғы жылдары екі ел арасындағы қарым-қатынас өте қарқынды дамып келеді, бірқатар маңызды оқиғаларды атап өткен жөн, мысалы: визасыз режимге қол қою және күшіне ену, екі ел арасындағы білім және мәдениет орталықтарын ашу туралы келісімдер. елдер, атап айтқанда Лу Бань инженерлік шеберханасының ашылуы.

ҚР философия, саясаттану және дінтану институтының сарапшысы Руслан Исимов қазақ-қытай қатынасына бағасын берді.

“Жаңа алтын отыз жыл” жөнінде сөз қозғағанда алдымен осы уақытқа дейін қандай жолдан өткенімізден бастау керек деп ойлаймын. Екіжақты дипломатиялық қарым-қатынаста қандай сәтті жобалар, қандай қиындықтар болды... Осылайша осы өткен жолдан, жинаған тәжірибеден келесі 30 жылды жобалау керек. Әрине, ол “алтын жыл” болатынына үмітім зор. Осы ретте бұл қаншалықты ашық, сапалы жұмыс істейтінімізге байланысты болады, - деп ойын айтты қытайтанушы дөңгелек үстелде.

Елдер бірқатар тарихи мерейтойды – дипломатиялық қарым-қатынастардың орнағанының 30 жылдығын, “Бір белдеу, бір жол” бастамасының 10 жылдығын атап өтті, ал биыл “Адамзаттың біртұтас тағдыры қоғамдастығы” тұжырымдамасының жарияланғанына 10 жыл толады.

“Адамзаттың біртұтас тағдыры қауымдастығының” мақсаты – тұрақты бейбітшілік, ортақ қауіпсіздік, ортақ гүлдену, ашықтық пен инклюзивтілік, тазалық пен сұлулық әлемін құру.

Қытай адамзат үшін ортақ болашағы бар қоғамдастықты құрудың бастамашысы. “Адамзаттың біртұтас тағдыры қауымдастығы” тұжырымдамасын ұстана отырып, Қытай бірлескен кеңесу, бірлескен құрылыс және бөлісу қағидасына негізделген “Бір белдеу, бір жол” бастамасының бірлескен құрылысын алға тартты және 149 ел және 32 халықаралық ұйым 200-ден астам ынтымақтастық құжатына қол қойды.