Орманшы: "Орман – бұл жай ғана жұмыс емес, бұл өмір"

Қазан айының үшінші жексенбісінде Қазақстан орман шаруашылығы қызметкерлері күнін атап өтеді. Бұл өмірін орманды қорғау мен қалпына келтіруге арнаған жандардың кәсіби мерекесі. Сол мамандардың бірі “Бурабай” мемлекеттік ұлттық табиғи паркінің "Жалайыр" орманшылығының орман шебері Жанат Ғасманұлы Жүнүсов. Ол орманшылардың күнделікті еңбегі мен өмірі туралы әңгімелеп берді, деп хабарлайды Алматыдағы BAQ.KZ тілшісі.

– Жанат Ғасманұлы, орман шаруашылығы саласында қашаннан бері жұмыс істейсіз?

– Бұл салада 1983 жылдан бері жұмыс істеймін. Алғашында Бұланды орман шаруашылығында істедім, кейін өртке қарсы техника жөніндегі механик болдым. 1996 жылдан бастап толығымен орман шаруашылығына ауыстым. “Бурабай” МҰТП-да 2014 жылдан бері қызмет етемін, қазір Жалайыр орманшылығында орман шеберімін. Менің қарамағымда шамамен 5000 гектар орман бар.

– Орман шеберінің негізгі міндеттеріне не кіреді?

– Менің қарамағымда төрт инспектор бар. Біз парк басшылығы бекіткен жылдық және айлық жоспарға сай жұмыс істейміз. Ең бастысы – орманды өрттен қорғау, қоқысты тазалау, көліктердің орманға кіруіне және от жағуына жол бермеу. Сонымен қатар санитарлық жағдайды қадағалаймыз, ағаш отырғызамыз, орманды аралап, өрттің алдын алу жұмыстарын жүргіземіз.

– Өрт қауіпті маусым қалай өтеді?

– Көктемнен бастап жаздың соңына дейін өрт қауіпті кезең туралы бұйрық күшінде болады. Басты мақсатымыз – өрттің алдын алу. Біз белгіленген кестеге сай патрульдейміз, тіпті жұмыс уақыты біткен соң да кезекшілікке қаламыз. Ал желтоқсанда жаңа жылдық шыршаларды қорғау басталады, яғни жас шыршаларды кесіп тастамас үшін күзет күшейеді.

– Жұмысыңыздың ең қызықты бөлігі қайсы?

– Әрине, ағаш отырғызу. Көктемде бәріміз бірігіп көшет отырғызғанда, ешкім үлкен-кіші деп бөлінбейді, бәрі тең. Екі-үш жылдан кейін сол ағаштардың өсіп тұрғанын көргенде, ерекше қуаныш сезімін бастан кешесің.

– Демек, жұмысыңызды жан-тәніңізбен сүйесіз ғой?

– Әрине. Мен орманда болғанды жақсы көремін. Мұнда ауа таза, дем алу жеңіл. Күні бойы қозғалыста, таза ауада жүресің, шаршау сезілмейді.

– Орманда жабайы аңдарды жиі кездестіресіз бе?

– Иә, жиі. Біз аңшылық бөлімімен бірігіп, аңдарға арналған азық қоймаларын жасаймыз, шөп және бұтақ азығын дайындаймыз. Қыста оларды азықтандырамыз. Орманда бұғылар, маралдар, еліктер, қабандар, сілеусіндер кездеседі. Бірде үш баласымен жүрген сілеусінді көрдім. Қасқырлар да бар, бірақ олар адамнан қашады.

– Қазіргі таңда орман шаруашылығында қандай технологиялар қолданылады?

– Біз орман айналасын жыртып, төрт метрге дейінгі минералданған жолақтар жасаймыз, бұл өрттің таралуына кедергі болады. Арнайы соқалар мен агрегаттар қолданылады, топырақты қопсытамыз.

– Сіздің өңіріңіздегі орманның жағдайы қандай?

– Тұрақты деуге болады. Ұлттық парк аумағында басты кесулер жүргізілмейді, тек санитарлық жұмыстар, яғни сынған, қураған ағаштарды аламыз. Көктемде ағаш отырғызу, орманды қалпына келтіру жұмыстары жүреді.

– Климаттың өзгеруі орманға әсер ете ме?

– Соңғы екі жылда жауын-шашын көбейді. Төменгі бөліктерде су жиналып, кейбір ағаштар шіріп кетеді. Біз орман патологтарымен бірге жағдайды бақылап, бағалап отырамыз.

– Орманға келетін адамдар нені есте ұстауы керек?

– Ең бастысы – от жақпау, қоқыс тастамау және орманға көлікпен кірмеу. Біз ескерту белгілерін орнатамыз, демалушылармен түсіндіру жұмыстарын жүргіземіз. Орман – кәуап пісіретін жер емес, ол тірі организм, оны қорғау қажет.

– Орман адам денсаулығына қалай әсер етеді?

– Орман емдейді. Күні бойы қылқан жапырақты орманда жүргеннен кейін жеңілдік, сергектік пайда болады. Ауа таза, шаң-тозаң, иіс жоқ. Әсіресе Қарағай мен Бұланды ауылдарының маңында айнала толған қарағай.

– Сіз мектеп орманшылығын жүргізесіз деп естідік. Толығырақ айтып берсеңіз.

– Иә, 2014 жылдан бері Бұланды орта мектебінде мектеп орманшылығын жүргіземін. Балалармен бірге жемқоректендіргіштер мен ұялар жасаймыз, ағаш отырғызамыз, жануарлардың іздерін үйренеміз. Бұл табиғатты құрметтеуге баулиды. Көптеген оқушылар кейін экология немесе орман шаруашылығы мамандығын таңдайды.

– Қазір орман шаруашылығында кадр тапшылығы бар ма?

– Негізінен штат толық, бірақ жастар аз. Көпшілігі қалаға кетеді. Сондықтан жастардың көбірек осы салаға келуін, табиғатпен жұмыс істеуді таңдағанын қалаймын.

– Сіздің жұмыс күніңіз қалай өтеді?

– Таңғы 9-дан кешкі 6-ға дейін, бес күндік жұмыс аптасы. Өрт қаупі жоғары маусымда қосымша кезекшілік болады. Егер орманға ұзаққа шықсақ, түскі асты өзімізбен аламыз. Басшылықпен үнемі байланыстамыз, барлығында рация бар.

– Сіздің еңбегіңіз үшін марапаттарыңыз бар ма?

– Мемлекеттік наградалар жоқ, бірақ “Бурабай” МҰТП мен мектептен алғыс хаттарым бар. Мен үшін бұл да үлкен құрмет.

– Соңында орман шаруашылығы қызметкерлеріне қандай тілек айтасыз?

– Орманмен және орман үшін еңбек етіп жүрген барша әріптестерімді мерекемен құттықтаймын! Денсаулық, сабыр және еңбектеріне деген сүйіспеншілік тілеймін. Орман адамсыз өмір сүре алмайды, бірақ адам да ормансыз өмір сүре алмайды.

– Әңгімеңізге рахмет!