Миллиардтар қайда кетті: Қазақстандағы ТОП-5 ең қымбат тендерлер

2025 жылғы шілде айындағы мемлекеттік тендерлер Қазақстан әлеуметтік инфрақұрылымды жаңғыртуға басымдық беретінін көрсетті.

2025 жылы шілдеде Қазақстандағы мемлекеттік мекемелер мектептер, жолдар мен коммуналдық мекемелердің құрылысына, жөндеу мен реконструкциясына миллиардтаған теңге жұмсаған. BAQ.KZ тілшісі мемлекеттік сатып алу сайтына талдау жүргізіп, бюджеттің ағымдағы басымдықтарын көрсететін бір айдағы ең қымбат тендерлердің бестігін анықтады.

1. Бозой ауылындағы мектеп: 2,7 млрд теңге

Шілдедегі ең қымбат сатып алу – Ақтөбе облысы Шалқар ауданы Бозой ауылындағы 320 орындық мектептің құрылысы. 2 727 401 182 теңгеге келісімшартты облыстық құрылыс басқармасы жасаған.

Келісімшартта "түзетулер" енгізілгені көрсетілген, бұл қосымшаның смета жасалғаны немесе бекітілген жобаның қымбаттағанынан хабар береді.

2. Қарағанды жылуы – 2,69 млрд теңге

Қарағандыда жылумен жабдықтау жүйесін ауқымды жаңғырту жалғасып жатыр. Орталық жылу бекеті мен "Панель центр" шағын ауданындағы жеткізуші жылу тораптарының құрылысына 2 690 671 482 теңге жұмсалады.

Жобаны қалалық ТКШ бөлімі жүргізеді. Шахтерлер астанасындағы тозған инфрақұрылым проблемасы аясында жылуға ақша салу қисынды.

Алайда мамандардың пікірінше, мұндай сома – теңізге құйған тамшыдай ғана.

Қазақстандық энергиямен жабдықтаушы ұйымдар қауымдастығының төрағасы Сергей Агафонов Қарағандыдағы жылумен жабдықтау жүйесіне бөлінетін 2,69 миллиард теңге мен Астанадағы кабельдерді ауыстыруға бөлінген 1,27 миллиард теңге 14 триллион теңгені құрайтын Ұлттық жобаның жанында түк емес.

Мен барынша қарқынды меңгеруді көремін деп ойлаған едім. Тіпті, аздап күйінсек те, ақша өте аз. Мынаны түсініп алу керек: мектептер үшін – бұл көп болуы мүмкін, ал энергетика үшін өте аз. Бұл туралы барлық жерде айтып жүрмін: қазір қолданыстағы тариф түзу жүйесі өкінішке қарай, ауқымды инвестицияларға кедергі келтіреді. Ол табиғи монополистерді күрделі жаңарту жүргізуге кірісуге ынталандырмайды. Бұл саланы реформалауды тежейтін жүйелі проблема, - дейді Сергей Агафонов.

3. Астана жолдары: кезекті "учаскеге" 2,5 млрд

Астана да қалыспайды. Кезекті – төртінші – Комсомол тұрғын үй алқабындағы көшені реконструкциялауға 2 523 915 118 теңге жұмсалады. Е355, Е32 және Е489 көшелері құрылыстың аяқталуына мұқтаж.

Бұл қаланың осы бөлігіне жұмсалған алғашқы миллиард емес. Жоба 2022 жылдан бері созылып келеді. Оны аяқтау үнемі кейінге шегеріліп отырған.

4. Алматы: мектеп реконструкциясы – 2,36 және 2,23 млрд

Алматы бюджеті шілдеде екі ірі тендермен ерекше көзге түсті. Екеуі де – мектептің реконструкциясына бөлінген қаражат. Алмалы ауданындағы №124 мектептің ғимаратын жөндеу 2 362 618 546 теңгеге шықса, Сәтпаев атындағы мектеп-гимназияға – в 2 234 946 841 теңге қажет. Жалпы сомасы – екі нысанды реконструкциялауға 4,6 млрд теңге.

Елдің көптеген мектебі орын жеткіліксіздігі мен артық жүктемеден зардап шегіп жатқанда, Алматыда жаңа құрылыстың орнына қымбат реконструкция жолын таңдаған.

Шілдедегі өзге де ірі шығындар

2 млрд теңге мен 1,75 млрд теңге – Алматы әкімдігінен екі тендер – тұрғын үй емес ғимаратының құрылысымен байланысты.

1,6 млрд теңге – Ақтаудағы МАЭК шығарындыларын мониторингілейтін автоматтандырылған жүйені орнатуға қажет деп көрсетілген. Үнемі шығарындылардың шығуы мен жергілікті тұрғындардың шағымы аясында заманауи, бірақ әділдікті талап ететін жоба деп айтуға болады.

1,3 млрд теңге – Қостанай облысындағы Қасқат ауылындағы подъездің жөндеу жұмысына қажет қаражат. Сатып алу тек 21 шақырымға кететін миллиард теңгеден астам бағасын айтпағанда, "қатардағыдай" болып көрінеді.

1,27 млрд теңге – Астанадағы кабельдерді ауыстыруға кететін қаржы. Энергетика жүйесі шұғыл түрде жаңартуды талап ететінін кезекті рет еске салады.

Егер ірі сатып алулар туралы айтар болсақ, Қазақстан шілдеде білім беру, инфрақұрылым мен экологияға ұтыс тікті. Бағыттар басым, ең бастысы, оны іске асыру әділ, қисынды және азаматтар арасында есеп беру арқылы жүргізілсе болғаны.