Қазақстан-Үндістан: Екі ел қай салада байланыс орнатқан?

Нұр-Сұлтан, BAQ.KZ тілшісі. Қазақстан Республикасындағы Үндістанның төтенше және өкілетті елшісі Шубдаршини Трипати Қазақстан пен Үндістан елдері арасындағы дипломатиялық байланыс туралы журналистермен кездесуі кезінде айтып берді.

Өздеріңіз білетіндей, мен таяуда ғана Үндістан Республикасының Қазақстан Республикасындағы елшісінің міндеттеріне кірістім, өткен айда және қазірдің өзінде осы әдемі елге мейірімді және жомарт адамдарына «ғашық» болдым. Мен мұндағы менің миссиям кәсіби түрде сәтті болады деп асыға күтемін және екіжақты қарым-қатынастарымызды одан әрі ілгерілете аламын деп үміттенемін, - деп айтты Үндістан елшісі.

Үндістан мен Қазақстан арасындағы қарым-қатынастар 2000 жыл бұрын пайда болған. Елдер арасында тауарлармен үнемі және тұрақты алмасу болды, ең бастысы идеялармен және мәдени әсермен алмасу болды.

Буддизмнің Үндістаннан Орта Азияға саяхаты және сопылық идеялардың Орталық Азиядан Үндістанға дейінгі жолдары осыған мысал бола алады. Орталық Азия - біздің алыс көршіміз және біздің Премьер-министр айтқандай, «бүкіл әлем - бір отбасы», сол себепті мен біздің көп тақырыпта ортақ екендігімізді түсінемін, - деп атап өтті Шубдаршини Трипати.

Үндістан 1992 жылғы ақпанда Қазақстанмен дипломатиялық қатынастар орнатқан кезде Қазақстанның тәуелсіздігін мойындаған алғашқы елдердің бірі болды. Үндістан елшілігі Алматы қаласында 1992 жылы мамырда, ал Қазақстанның Нью-Делидегі елшілігі 1993 жылы ашылды. Екі ел өздерінің екіжақты қарым-қатынастарын нығайтып, оларды 2009 жылы Қазақстан Республикасының Тұңғыш Президенті Нұрсұлтан Назарбаевтың Үндістанға Республика күнін мерекелеуге құрметті қонақ ретіндегі сапары кезінде стратегиялық әріптестікке айналдырды.

Қазақстан-Үндістан: Сауда байланысы

Үндістан мен Қазақстан АӨСШК, ШЫҰ және БҰҰ ұйымдарынан тұратын көпжақты форумдар шеңберінде белсенді байланыс орнатқан. Үндістан Қазақстанның Азиядағы өзара іс-қимыл және сенім шаралары жөніндегі кеңесі (АӨСШК) жөніндегі бастамасын әрдайым қолдайды және бұл процеске белсенді қатысады.

Қазақстан - Үндістанның Орталық Азиядағы сауда және инвестициялар саласындағы ірі әріптесі. 2019 жылғы соңғы деректерге сәйкес Үндістан мен Қазақстан арасындағы екіжақты сауданың жалпы көлемі 1,86 млрд АҚШ долларын құрады. Үндістанның сауда-өнеркәсіп палаталарының федерациясы мен Қазақстанның сыртқы сауда палатасы екі ел арасындағы сауда, экономикалық және инвестициялық ынтымақтастықты ілгерілету үшін Бірлескен Іскерлік кеңес құрды. Сондай-ақ елдер арасындағы сауда көлемін одан әрі ұлғайту үшін әлі де зор әлеует бар деп есептейміз, - дейді дипломат.

Қазақстан-Үндістан: Мәдени байланыс

Елшінің сөзінше, Үндістан мен Қазақстанды йога, танымал Үнді фильмдері, билері мен музыкасы да тығыз байланыстырады. Нұр-Сұлтан қаласындағы Свами Вивекананда атындағы мәдени орталық йога, би және музыка сабақтарын өткізу, Үнді фестивальдерін тойлауды қоса алғанда, түрлі мәдени іс-шараларды ұйымдастырады.

Үндістан қазақстандық студенттерге арналған мәдени байланыстар жөніндегі Үнді кеңесінің гранттық бағдарламалары аясында түрлі пәндер бойынша гранттар ұсынады. Туристік маусым кезінде көптеген үндіс Алматы қаласына барады, өз кезегінде көптеген қазақстандық турист Үндістанға сапарлайды. Мен одан да көп адамды біздің елге келуге және «керемет Үндістанды» тануға, көруге шақырамын, - деп түсіндірді Шубдаршини Трипати ханым.

Қазақстан-Үндістан: Білім

Жауапты стратегиялық әріптес бола отырып, Үндістан Қазақстанда біліктілікті арттыруды қамтамасыз етуді жалғастырады және Үндістанның Сыртқы істер министрлігі демеушілік ететін Үндістанның техникалық-экономикалық ынтымақтастық бағдарламасы (ITEC) бойынша түрлі салаларда біліктілікті арттыру саласында тұрақты негізде қолдауды жүзеге асырады.

1992 жылдан бастап 1 100-ден астам маман ITEC бағдарламалары бойынша даярлау курстарынан өтті. ҚР БҒМ сұрауы бойынша 2018 жылдың 25 маусымы мен 3 тамызы аралығында Хайдарабад қаласындағы EFLU ағылшын және шет тілдер университетінде 25 қазақстандық мұғалімге арналған арнайы алты апталық ағылшын тілі мұғалімдерін даярлау курстары ұйымдастырылды. Сұраныстың жоғары болуына байланысты мұндай бағдарлама 2019 жылы қайтадан ұйымдастырылды.

Премьер-министр Моди 2015 жылдың 7 шілдесінде Еуразия ұлттық университеті ғимаратында Үнді-Қазақстан ақпараттық-коммуникациялық технологиялар оқу орталығын салтанатты түрде ашты. Осы уақыттан бері 1500-ге жуық қазақстандық студент, оның ішінде 800 сертификат иегері осы орталықтың қызметін пайдаланды. Біз ҚР Денсаулық сақтау министрлігі жанынан ғылыми қызметкерлерге, академиктерге және IT мамандарға көмек көрсету үшін супер-компьютерді қолдану бойынша Жол картасын әзірлеумен, сондай-ақ орталық базасында Орталық Азияға арналған телемедицина тораптық пунктін құрумен айналысатын консорциум құрдық, - деп атап өтті Үндістан елшісі.

Қазақстан-Үндістан: Қорғаныс саласы

Қорғаныс саласындағы ынтымақтастық - біздің Қазақстанмен стратегиялық әріптестігіміздің тағы бір маңызды құрамдас бөлігі. Ол 2015 жылғы шілдеде қол қойылған қорғаныс және әскери-техникалық ынтымақтастық туралы келісім шеңберінде жүзеге асырылады.

Біздің қорғаныс саласындағы екіжақты ынтымақтастығымыз қазіргі уақытта әскери-техникалық ынтымақтастықты, әскери білім мен даярлықты қамтиды. Бірлескен жаттығулар, екіжақты сапарлар, бірлескен спорттық және ойын-сауық шаралары және жастар алмасу бағдарламасы ұйымдастырылып тұрады. Қорғаныс саласындағы екіжақты ынтымақтастық соңғы жылдары айтарлықтай кеңейді. Атап айтқанда, Қазақстан өзінің офицерлерін Үндістанда оқытуға, сондай-ақ әскери-техникалық және әскери ынтымақтастықты кеңейтуге үлкен қызығушылық танытты. Осы жылдың сәуірінде Қазақстан Республикасының Қорғаныс министрі генерал-лейтенант Нұрлан Ермекбаевтың Үндістанға сапары нәтижелі өтті, - деп түсіндірді Шубдаршини Трипати.

Айтуынша, Үндістанда жылдан жылға білім алып келе жатқан Қазақстан қорғаныс күштері қызметкерлерінің саны артып келеді, біздің KAZIND бірлескен әскери оқу-жаттығуларымыз және көптеген жоғары деңгейдегі делегациялармен алмасуларымыз біздің берік қарым-қатынастарымыздың айғағы екені анық. Өздеріңізге белгілі, қазіргі уақытта қазақстандық бітімгершілік контингенті БҰҰ мандатына сәйкес БҰҰ-ның Ливандағы уақытша Күштері контексінде Үнді батальоны құрамында өрістетілді. Бұл Қазақстан, Үндістан тарихындағы және тіпті Біріккен Ұлттар Ұйымының бітімгершілік қызметіндегі тарихи оқиға - біздің тығыз ынтымақтастығымыздың тағы бір жарқын мысалы.

Қазақстан-Үндістан: Гуманитарлық көмек

Үндістанның Қазақстандағы өкілі атағандай, гуманитарлық салада екі стратегиялық серіктес бір-біріне толықтай көмектеседі. 2019 жылғы маусымда Арыс қаласындағы оқ-дәрілер қоймасындағы жарылыстардан кейін Үндістан Қазақстанға қалпына келтіру операцияларына көмектесу және одан әрі құрбандарды азайту үшін бомбаларды залалсыздандыру үшін күшейтілген костюмдер берді.

Қазіргі COVID-19 пандемиясының өршуі кезінде Үндістан үкіметі гидроксихлорохин таблеткаларын Қазақстанға COVID -19-бен күресте гуманитарлық көмек ретінде жіберді. Сол сияқты, биыл біз тап болған дағдарыс кезінде Қазақстан Үндістандағы пандемиямен күресу үшін арнайы рейспен медициналық жабдықтар жеткізді, сол үшін біз Қазақстан халқына ризашылығымызды білдіреміз. Мен осындай керемет, мейірімді және мейірімді адамдардың арасында осы әдемі және тарихи елде жемісті болуды асыға күтемін. Жоғарыда айтқанымдай, мен екіжақты байланыстарымызды одан әрі нығайтуға күш саламын, - деді ол.

Еске сала кетейік, 11 маусым күні Үндістанның елшісі Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаевқа сенім грамотасын табыстады.