ІІМ есірткі пайдаланатындарға жазаның криминалдық сипатын түсіндірді
Нұр-Сұлтан, BAQ.KZ. ІІМ-де есірткіні медициналық емес пайдаланғаны үшін жазаның криминалдық сипатын алуды түсіндірді, деп хабарлайды Polisia.kz.
Еліміздегі есіркі ахуалы Мемлекет басшысы және азаматтық қоғам өкілдері тарапынан алаңдаушылық тудыртады. Осыған байланысты есірткі қылмысына қарсы іс-қимыл және нашақорлық профилактикасы мәселелері мемлекеттік және құқық қорғау органдары қызметіндегі басым бағыттардың бірі болып табылады.
Есірткі нарығының өзгеруіне жедел ден қою және оған психобелсенді заттардың жаңа түрлерін енгізу мақсатында соңғы екі жылда ұлттық заңнама айтарлықтай пысықталды, жаңа заттарға бақылау орнату тәртібі жеңілдетілді, олардың Интернет желісіндегі айналымы үшін жауапкершілік күшейтілді. Осылайша, 2020 жылғы 10 қаңтардан бастап қылмыстық заңнамаға есірткі қылмыстары үшін “электрондық байланыс жүйелерін қолдана отырып” жаңа саралау белгісі енгізілді. Бұл құрам бірқатар баптар бойынша: есірткіні сату, оларды дайындау үшін туынды құралдардың айналымы, есірткіні тұтынуға тарту баптарында қарастырылған. Қылмыстар өмір бойына бас бостандығынан айыруға дейін ұзақ мерзімдері белгілене отырып, ауыр және аса ауыр санатына жатқызылған.
Есірткіні жарнамалау және насихаттау үшін қылмыстық жауапкершілік енгізілді. Осы бап бойынша жаза 3 жастан 6 жасқа дейін бас бостандығынан айыруды көздейді. Өткен жылдың қазан айында Үкіметтің қаулысы күшіне енді, онда бірқатар синтетикалық есірткілер мен прекурсорлардың айналымы үшін қылмыстық жауапкершілік енгізілді. Соңғы екі жылда мемлекеттің бақылауына психобелсенді заттардың 115 жаңа түрі енгізілді. “Пировалерон” (жылдамдық), “мефедрон” (меф) және синтетикалық каннабиноидтар (спайсы) сияқты синтетикалық есірткілердің заңсыз айналымы үшін қылмыстық жауапкершілік басталатын есірткінің криминалдық салмағы (50 грамнан 1 граммға дейін) төмендеді. Бұл шаралардың барлығы есірткінің заңсыз айналымы үшін жазаны қатаңдатуға бағытталған. Осы бағыттағы жұмыстар жалғасуда. Бүгінгі күні медициналық емес тұтынуды декриминализациялауды, сондай-ақ, прекурсорлар мен күшті әсер ететін заттар (“трамадол”, “азот оксиді” және басқа рецептілік препараттар) айналымы үшін жауапкершілікті күшейтуді көздейтін заңнамалық түзетулер енгізу бойынша екі заң жобасы әзірленді.
Бұл жерде қолданыстағы заңнамаға сәйкес есірткіні пайдалану қылмыстық жазаланатын әрекет болып табылмайтынын, қылмыстық жауапкершілік ҚР ҚК-нің 296-бабының 1-бөлігі шеңберінде қоғамдық орындарда есірткіні пайдаланған жағдайда ғана туындайтынын атап өту қажет. Сонымен қатар қоғамдық орындарда есірткі заттарын тұтыну фактісін дәлелдеу қиын. Адам үйде немесе басқа жерде тұтынып, содан кейін қоғамдық жерге баруы мүмкін. Көп жағдайда сотта жазадан құтылуы мүмкін. Бұл сұраныстың артуына әкеледі және есірткіні мезгіл-мезгіл тұтынуға жол беретін адамдар санын азайту, есірткіні тұтынумен байланысты қылмыстар санын азайту сияқты жазаның алдын алу функциясын іс жүзінде жоққа шығарады.
Осыған байланысты ІІМ Қазақстан Республикасының Әкімшілік құқық бұзушылық туралы Кодексіне есірткі құралдарының, психотроптық заттар мен олардың прекурсорларының заңсыз айналымына қарсы іс-қимыл мәселелері бойынша толықтырулар енгізу туралы заң жобасына Қылмыстық кодекстің 1-бабының 296-бөлігін “қоғамдық орын” деген біліктілік белгісін алып тастап, әкімшілік құқық бұзушылық санатына ауыстыру туралы ұсыныс енгізді. Бұл есірткіні пайдаланғаны үшін ұсталған барлық адамдарды жауапкершілікке тартуды қамтамасыз етуге, сол арқылы жасырын есірткі тұтынушыларға қатысты құқықтық орбитаны кеңейтуге мүмкіндік береді. Яғни, жазаның бұлтартпастығы қағидатын барынша қамтамасыз етеді және есірткіні тұтынудан бас тартқызатын қосымша құқықтық механизм болады.