Ең көп таралған алаяқтық схемалар қандай?

Қазір интернет кеңістікте түрлі алаяқтық схемалар арқылы азаматтардың қаражаты мен жеке деректерін иемдену әрекеттері көбейіп келеді, деп хабарлайды BAQ.KZ.

Ең көп таралған алаяқтық схемалары:

1. «Телефон алаяқтары». 

Алаяқтар өздерін банктердің, құқық қорғау органдарының немесе басқа ұйымдардың қызметкерлеріміз деп таныстырып, түрлі сылтаулармен телефон соғып, жеке мәліметтерін,
банк карталарының деректемелерін беруді немесе «қауіпсіз» шотына ақша аударуды талап етеді.

2. «Интернет алаяқтық».

Соңғы кездері интернет арқылы алаяқтық фактілері де жиілеп кетті. Бұл жалған интернет-дүкендер, фишингтік сайттар болуы мүмкін, мұнда пайдаланушыдан әртүрлі сылтаулармен банк картасының деректері немесе шоттардың құпия сөздері алынады.

3. «Әлеуметтік желілер мен мессенджерлер».

Алаяқтар әлеуметтік желілер мен мессенджерлердегі аккаунттарды бұзады, содан кейін достарының немесе туыстарының атынан көрсетілген шоттарға шұғыл ақша аударуды сұрайды.

4. «Жалған ұтыстар мен лотереялар».

Алаяқтар азаматтарды жоқ ұтыстар туралы хабардар етеді, бірақ оны алу үшін әртүрлі «салықтарды» немесе «алымдарды» төлеуді талап етеді.

Алаяқтықтан қорғау бойынша ұсыныстар:

- Ешқашан жеке деректеріңізді және банк картасының мәліметтерін үшінші тұлғаларға бермеңіз. Банктердің немесе мемлекеттік органдардың нақты қызметкерлері мұндай ақпаратты ешқашан телефон немесе интернет арқылы сұрамайды.

- Ақпарат көздерін тексеріңіз. Егер сізге ақша аударуды сұрайтын қоңырау немесе хабарлама келсе, нұсқауларды орындауға асықпаңыз. Тексерілген контактілерді пайдаланып осы мекемеге немесе адамға
өзіңіз хабарласыңыз.

- Күдікті сілтемелерді орындамаңыз немесе белгісіз сайттардағы деректерді енгізбеңіз. Алаяқтар құпия ақпаратты алдау үшін клондық сайттарды жиі пайдаланады.

- Әлеуметтік желілерде және мессенджерлерде сөйлескенде абай болыңыз. Егер сіз досыңыздан немесе туысқаныңыздан күдікті хабарлама алсаңыз, сұраудың растығын қамтамасыз ету үшін оған телефон немесе басқа жолмен хабарласыңыз.

Жүргізіліп жатқан алдын алу шараларына, ескертулерге қарамастан алаяқтардан зардап шеккендердің саны артып келеді, жыл басынан бастап бүгінге дейін 23 алаяқ сотталған.

Мысалы, Батыс Қазақстан облысының Орал қалалық сотымен дроппер болып жұмыс істеген, яғни алаяқтық жолымен алынған қаражатты қолма-қол ақшаға айналдырған “Е” азаматына қатысты үкім жарияланды.

Сот отырысында сотталушы өз кінәсін мойындамай, қаражаттың заңсыз шығу тегін білмеу арқылы өз әрекетін ақтамақ болған.

Алайда мемлекеттік айыптаушының принципті ұстанымы және ол сотқа ұсынған сотталушының кінәсін дәлелдейтін бұлтартпас дәлелдер айыптау үкімін шығаруға ықпал етті.

Нәтижесінде сот Қылмыстық кодекстің 28-бабы 5-бөлігі және 190-бабы 3-бөлігінің 1,4-тармақтарымен көзделген қылмысты жасағаны үшін кінәлі деп тауып, оған қауіпсіздігі орташа қылмыстық-атқару жүйесі мекемесінде 4 жыл 6 ай мерзімге бас бостандығынан айыру жазасы тағайындалды.

Қала прокуратурасы азаматтарға сақ болуды қатаң түрде ұсынады. Алаяқтардың құрбаны болсаңыз немесе күдікті әрекеттерге тап болсаңыз, дереу құқық қорғау органдарына хабарласыңыз. Сіздің мұқият назарыңыз бен сақтығыңыз — қаражатыңыз бен жеке деректеріңіздің қауіпсіздігінің кілті болып табылады, - делінген Прокуратура таратқан хабарламада.