Электронды үкіметтің даму перспективалары: әлемдік тәжірибе және Қазақстанның мүмкіндіктері
Цифрлық технологиялардың қарқынды дамуы мемлекеттік басқару жүйесіне де әсер етуде. Электронды үкімет – бұл мемлекеттік қызметтерді халыққа тиімді әрі ашық түрде ұсынуға бағытталған заманауи құрал. Оның негізгі мақсаты – азаматтар мен мемлекеттік органдар арасындағы өзара әрекеттестікті жеңілдету, бюрократиялық кедергілерді азайту және мемлекеттік қызметтердің сапасын арттыру, деп хабарлайды BAQ.KZ.
Қазақстандағы жағдай және даму перспективалары
Қазақстанда электронды үкіметті дамыту 2000-жылдардың басында басталды. Қазіргі уақытта eGov.kz порталы арқылы көптеген мемлекеттік қызметтер онлайн түрде ұсынылады. Сонымен қатар, «Цифрлық Қазақстан» бағдарламасы аясында мемлекеттік қызметтердің 90 пайызын онлайн форматқа көшіру көзделген.
Электронды үкіметтің қалыптасу кезеңдері
Қазақстанда электронды үкіметті дамыту бірнеше кезеңнен өтті:
Ақпараттық кезең: Мемлекеттік органдардың қызметі туралы ақпаратты интернет арқылы жариялау.
Интерактивті кезең: Азаматтар мен мемлекеттік органдар арасындағы өзара әрекеттестікті қамтамасыз ету.
Транзакциялық кезең: Мемлекеттік қызметтерді онлайн түрде көрсету, мысалы, салық төлеу, құжаттарды рәсімдеу.
Трансформациялық кезең: Мемлекеттік басқару жүйесін толық цифрландыру және интеграциялау.
Даму перспективалары
Электронды үкіметтің болашақ дамуы мынадай бағыттарда жүзеге асырылуы мүмкін:
Мобильді қосымшаларды дамыту: Азаматтарға мемлекеттік қызметтерді смартфон арқылы алу мүмкіндігін кеңейту.
Жасанды интеллектті енгізу: Мемлекеттік қызметтерді автоматтандыру және деректерді талдау арқылы тиімділікті арттыру.
Киберқауіпсіздікті күшейту: Азаматтардың жеке деректерін қорғау және ақпараттық жүйелердің қауіпсіздігін қамтамасыз ету.
Ашық үкіметті дамыту: Мемлекеттік шешімдер қабылдау процесіне азаматтардың қатысуын арттыру.
Әлемдік тәжірибе
Электронды үкіметті дамытуда Эстония ерекше үлгі болып табылады. Бұл елде барлық мемлекеттік қызметтер онлайн режимде қолжетімді, ал азаматтар бір ғана цифрлық идентификатор арқылы түрлі қызметтерді пайдалана алады. Эстонияның «бір рет енгізу» қағидасы бойынша, азамат бір ақпаратты мемлекеттік жүйеге тек бір рет енгізеді, бұл деректердің қайталануын болдырмайды және уақытты үнемдейді .
БҰҰ-ның 2024 жылғы Электронды үкіметті дамыту индексі (EGDI) бойынша, әлемдік орташа көрсеткіш айтарлықтай жақсарған. 2022 жылы цифрлық үкімет дамуы бойынша артта қалған халықтың үлесі 45% болса, 2024 жылы бұл көрсеткіш 22,4%-ға дейін төмендеген . Бұл жаһандық деңгейде электронды үкіметтің тиімділігін арттыру бағытында жүргізіліп жатқан жұмыстардың нәтижесін көрсетеді.
Қорытынды
Электронды үкіметті дамыту – Қазақстанның цифрлық трансформациясының негізгі элементі. Бұл бағытта атқарылып жатқан жұмыстар мемлекеттік қызметтердің сапасын арттыруға, азаматтардың өмір сүру деңгейін жақсартуға және мемлекеттік басқарудың тиімділігін көтеруге ықпал етеді.
Электронды үкімет – бұл мемлекеттік басқарудың болашағы. Әлемдік тәжірибе көрсеткендей, тиімді цифрлық жүйе азаматтардың өмірін жеңілдетіп қана қоймай, мемлекеттің ашықтығы мен тиімділігін арттырады.