Елдегі IT саласындағы әйелдердің көпшілігі жас мамандар
2 ақпанда digital Almaty халықаралық форумы аясында алғаш рет Президент жанындағы Әйелдер істері және отбасылық-демографиялық саясат жөніндегі ұлттық комиссияның қолдауымен "әйелдердің әлеуметтік-экономикалық жағдайын арттыру үшін цифрландыру" тақырыбында қызу пікірталас өтті, деп хабарлайды BAQ.KZ.
Әйелдерге арналған цифрландыру мәселелері бойынша дөңгелек үстел жұмысына Ләззат Рамазанова, Әсет Тұрысов, Светлана Жақыпова, Әзиза Шужеева, Гүлмира Қорғанбаева және Әсем Кенжбек қатысты.
Цифрландыру бүгінде біздің өміріміздің барлық салаларына — экономикалық, саяси және әлеуметтік өмірге енуде.
Қазақстан - орасан зор аумағына қарамастан, Орталық Азия мен Шығыс Еуропа елдері арасында цифрландыру және Интернетті тарату саласында елеулі нәтижелерге қол жеткізген, Govtech және FinTech дамыған ел.
Электрондық үкіметті дамыту индексі бойынша БҰҰ рейтингінде Қазақстан 28-ші орында. Мемлекеттік қызметтердің 95% - ы электрондық түрде іске асырылады. Халықтың 86% - ы үшін интернет қол жетімді, бұл көрсеткіштер дамыған елдердің көрсеткіштеріне сәйкес. Бүгінде мемлекеттік басқаруды цифрландырудың сапалы жаңа форматына – "Invisible Government" ("көрінбейтін үкімет") көшу жүзеге асырылуда. Қазақстанның цифрлық даму вице-министрі Әсет Тұрсынов-тың мәліметіне сүйенсек, "қазір мемлекеттік саясаттың басты бағыты адамға, оның қажеттіліктері мен мүдделеріне бағытталған, сондай-ақ электрондық мемлекеттік сервистердің белсенді форматы іске асырылуда. "Еститін мемлекеттен" "көрінбейтін мемлекет" (Invisible government) қағидаттарына бағыт алу проактивті тәсілді білдіреді. Егер әйелдер үшін цифрландыру қандай мүмкіндіктер туғызатыны призмасынан қарастыратын болсақ, онда цифрлық трансформация өмірлік циклдің әрбір кезеңіне әсер етеді: олар мемлекетпен өзара қарым-қатынасы кезінде, балалар дүниеге келген сәттен бастап, балалық шақ, оқу орындарына түсу, жұмысқа орналасу, отбасын құру, зейнетке шығу және т. б.
Әйелдерге арналған цифрлық технологияларға қолжетімділікті кеңейту олардың экономикалық мүмкіндіктерін арттырады және олардың еңбек нарығындағы жағдайын жақсартады, алайда жұмыссыздықты арттыру қаупін де тудырады (әйелдер айналысатын жұмыс орындары автоматтандыруы көбірек кездеседі - 70%).
Халықаралық сарапшылардың пікірінше, егер бүкіл әлем бойынша 600 миллион әйелдер мен қыздар онлайн қызметтерге қол жеткізе алса, бұл ЖІӨ-нің 18 миллиард долларға өсуіне әкелуі мүмкін.
Қазіргі уақытта Қазақстанда АКТ секторындағы әйелдер санын ұлғаю үрдісі жүріп жатыр (әйелдер АКТ секторы қызметкерлерінің 43% -. құрайды). Қазақстандағы IT саласындағы әйелдердің көпшілігі жас мамандар (31%), бұл ретте әйелдердің жалақысы осы саладығы ер-азаматтарға қарағанда, орташа есеппен 28%-ға төмен. Бұл сондай-ақ - ақпараттық технологиялық компаниялардың басшылары арасында әйелдер саны ерлерге қарағанда 66% - ға аз екендігіне байланысты. Әйелдердің цифрлық экономикаға қатысуын ынталандыру күшті экономикалық өсуге және әл-ауқаттың артуына ықпал етеді. Жаһандық деңгейде цифрлық гендерлік теңсіздік, әсіресе STEM (ғылым, технология, инженерия және математика) салаларындағы теңсіздік проблема болып қала беруде, - деді Technowomen коммерциялық емес ұйымының президенті Азиза Шужеева.
Әйелдердің цифрлық салада болуын қамтамасыз ету, сондай-ақ құнды таланты мен экономикалық және әлеуметтік әлеуетін жоғалтпау үшін, еңбек нарығына оралуға көмектесу үшін цифрлық дағдыларды дамыту қажет.
Цифрлық бизнесте әйелдердің IT кәсіпкерлігін қолдау, әйелдердің қаржылық интеграциясын кеңейту және ШОБ-ты цифрлық трансформациялау үшін цифрлық дағдыларды үйрету, олардың цифрлық экономикадағы қабілеттері мен қабілеттеріне деген сенімін дамыту маңызды.
Елімізде әйелдердің, әсіресе көп балалы аналардың әлеуметтік жағдайын жақсарту мақсатында бірегей жоба - әлеуметтік тәуекел аймақтарын анықтауда, мемлекеттік қолдау шараларын ұсынғанға және көрсеткенге дейін өмірлік қиын жағдайды мониторингілеу мен талдауда инновациялық шешімдерді (Big Data, Artificial intelligence, Machine reading...) жинақтаған отбасының цифрлық картасы іске асырылуда. Әлеуметтік мәселелер жөніндегі ұлттық сарапшы Светлана Жақыпованың түсіндіруі бойынша: "Отбасының цифрлық картасы-бұл өмірлік қиын жағдайға тап болған адамдарға әлеуметтік қолдау көрсету, отбасылардың тәуекел аймақтарына түсуіне жол бермеу және шешім қабылдайтын мемлекеттік органдардың құқықтары мен мүмкіндіктерін кеңейту үшін, олардың тәуекелдерге жедел және тиімді жауап беру және оларды ескерту мүмкіндіктері жинақталған, гендерлік-сезімтал және тиімді жүйені құратын платформа.
АҚ "Қазпошта" Ұлттық компаниясы әйелдерге, әсіресе өңірлердегі әйелдерге халықаралық және қазақстандық маркетплейстерде сату арқылы өз кірістерін арттыруға көмектесу үшін, электрондық коммерцияны дамытумен айналысуды.
Қазпошта Вайлдберриспен меморандум жасасты. Бас директор Татьяна Бакалчукпен бірге біз өңірлер мен ауылдарда әйелдер кәсіпкерлігін оқыту үшін электрондық сауда орталықтарын құруға келістік. Біз ауылдық жерлерде тұратын әйелдердің дұрыс сатуды, өз тауарларын онлайн сатуды, бизнес-процестерді жеткізу тізбегі бойынша жинауды үйренгенін қалаймыз. Ауылдық жерлерде цифрлық кәсіпкерлікті дамыта отырып, біз "ауылдан қалаға" бағытын дамытуды қолдай аламыз. Бұдан басқа, Қазпошта инфрақұрылымы базасында ауылдық жерлерде телемедицина қызметтерін ұсыну ұйымдастырылады. Фокуста-жүкті әйелдер, үй шаруашылығын жүргізетін және бала тәрбиесімен айналысатын аналар, - деп "Қазпошта" АҚ Басқарма төрағасы Әсел Жанасова баяндады.
Инвестициялық банкир, "TechnoWomen" инвестициялық комитетінің төрағасы Әсем Кенжебек - ауыл әйелдері үшін цифрландыруды пайдалану бойынша кейспен бөлісті: "аграрлық секторда цифрландыруды енгізу - бұл білім, ғылым, технология және аграрлық саланы бірыңғай жүйеге синергиялау мүмкіндігі, бұл өңірлердің экономикасын дамытудың драйвері болады. Олардың өмірін жақсарту үшін цифрландыруды ауыл әйелдеріне жеткізу маңызды".
Digital Almaty форумы аясында "Қазпошта" АҚ мен "TechnoWomen" коммерциялық емес ұйымы арасында цифрлық экономикадағы әйелдердің жаңа мүмкіндіктерін құру саласындағы ынтымақтастық туралы Меморандумға қол қойылды.
Анықтама үшін: "TECHNO WOMEN" коммерциялық емес ұйымы Қазақстанда 2022 жылдың наурыз айында құрылды және EduTech, FinTech, GovTech, HealthTech Digital, NewMedia және жоғары технологиялармен байланысты басқа да бағыттарда жұмыс істейтін ШОБ-та технологиялық стартаптарды, цифрлық сервистерді дамытатын 700-ден астам әйелді біріктірді. 2023 жылы TECHNO WOMAN Kyrgyzstan өкілдігі ашылды.