Депутат: Азаматтарымыз алдымен үй алуға, сосын оны жөндеуге несие алады

Көптеген отандасымыз алғашында үй үшін несие алса, содан кейін сол үйге жөндеу жұмыстарына несие алады. Мәжіліс депутаты Нұргүл Тау осы мәселені көтеріп, сауал жолдады, деп хабарлайды BAQ.KZ тілшісі.

Депутат Өнеркәсіп және құрылыс министрі Қанат Шарлапаевқа үй нарығы саласындағы мәселелерді жолдады.

Нұргүл Таудың мәліметінше, бүгінгі таңда елімізде 4,5 миллион адам үйге мұқтаж. Оның 1,3 миллионы жастар.

Ол осыған себеп болып отырған біраз мәселеге тоқталды.

Біріншіден, бұл елдегі мыңдаған салымшылардың сақалды құрылыстан тартып отырған азабы. Осылайша, 2023 жылы Қазақстандағы үлестік құрылыстың көлеңкелі нарығының үлесі шамамен 70% құрады. Күні кеше Алматы облысындағы екі жылдан бері үйлеріне кіре алмай отырған 200 отбасының дау-дамайы болды.

Аталған мәселенің шешімін табу үшін құрылыс саласына «эскроу-шоттар» ұғымын енгізу ұсынылады. Атап айтқанда, «эскроу-шоттар» ұғымы еліміздің заңнамасына жат ұғым емес. Алайда, бұл тетік тек төлем жүйелері мен төлемдер заңнамасы аясында ғана қолданылып келеді. Осылайша, құрылыс компаниясы объектіні пайдалануға бергенге дейін салымшылардың қаражаттары арнайы «эскроу-шоттарда» сақталады. Құрылыс компаниясы шартты бұзған жағдайда, салымшы ақшаны шешіп ала алады, - дейді депутат.

Тау айтып өткендей, бүгінгі таңда бір азаматтың мойнында бірнеше несиесі бар отандастарымыз аз емес.

Бұл мәселе Мәжіліс қабырғасында да көтерілді. Осылайша, көптеген отандастарымыз алғашында үй үшін несие алса, содан кейін сол үйге жөндеу жұмыстарына несие алады. Бұл мәселені шешу үшін тұрғын үйлердегі пәтерлерді толықтай жөндеу жұмыстарынан кейін пайдалануға беру ұсынылады. Бұл тәжірибе Аустрия, Германия және Франция елдерінде тиімді қолданылып келеді. Бұл ретте, әр пәтердің жөнделу бағасы салымшымен алдын ала шартта белгіленетін болса, мүлік бағасының шарықтауын алдын алуға болады деп есептейміз, - деп айтты Нұргүл Тау.

Үшіншіден, қазіргі кезде елімізде 2 миллионнан астам азаматымыз тұрғын үйлерін жалдап тұрады. Олардың біраз бөлігі студенттер. Ал пәтерді жалдау бағасы күннен-күнге шарықтап жатыр.

Осылайша, пәтерлерді жалға беру және алу нарығын реттеудің күні келді деп санаймын. Осыған орай, пәтерлерді жалға беру бағасының шектік арасын айқындау қажет. Бұл жерде жалға берілетін пәтерлердің жағдайына сәйкес оларды хабарландыру сайттарында жұлдыз санын қою қажет. Сонымен қатар бұл үрдіс жүзеге асырылуы үшін жалға берушілердің бірыңғай тізілімін құру және жалға алу және беру шартының типтік жобасын бекіту қажет деп есептейміз, - деп түсіндірді депутат.

Төртіншіден, кейбір құрылыс компаниялары Тұрғын үй құрылысына үлестік қатысу туралы заңды айналып өту үшін тұрғын үй сатып алудың алдын ала шарттарын жасасатыны жаңалық емес. Осылайша, Қазақстанда аталған шартты жасасқан 6800-ге жуық үлескер зардап шегіп отыр.

Осыған орай, тұрғын үй сатып алудың алдын ала шарттарын жасасуға тыйым салу қажет.

Бесіншіден, елдегі тұрғын үйлердің қолжетімділігін арттыру үшін тұрғын үй құрылыс жинақ жүйесін іске асыратын банк аясында «trade-in» бағдарламасын енгізу ұсынылады.