Полигонның жабылуы тоқтаусыз ядролық сынақ дәуірінің аяқталуын белгіледі – Гутерриш

Нұр-Сұлтан, BAQ.KZ. БҰҰ Бас хатшысы Антониу Гутерриш Ұйымның сайтында жарияланған Халықаралық ядролық сынақтарға қарсы іс-қимыл күніне орай мәлімдеме жасады. 

Бұл туралы Қазақстан Республикасы Сыртқы істер министрлігі хабарлады.

БҰҰ басшысы бүгін Қазақстандағы Семей сынақ полигонының, бұрынғы Кеңес Одағындағы ең ірі ядролық полигонының жабылғанына 30 жыл толатынын атап өтті. Бұл жабылуы тоқтаусыз ядролық сынақтар дәуірінің аяқталуын белгіледі. БҰҰ Бас хатшысы ядролық сынақтар адамның үлкен қайғы-қасіреті мен қоршаған ортаға зиян келтіргенін атап өтті. 

Олар зардап шеккен аудандарда тұратын адамдардың денсаулығына ауыр зардап әкелді. Көбісі ата-бабаларының жерлерінен қоныс аударды, бұл олардың өмір салтын бұзып, өмір сүру құқығынан айырды. Таза қоршаған орта мен экожүйелер жойылды, оларды қалпына келтіру үшін ондаған жыл, мүмкін ғасырлар қажет болады, – деді Антониу Гутерриш. 

БҰҰ басшысы сондай-ақ Семей полигоны жабылғаннан кейін үш онжылдықта ядролық сынақтарға қарсы норма біртіндеп қалыптасқанын, Ядролық сынақтарға жан-жақты тыйым салу туралы шарт, ЯСЖТШ қабылданғанын атап өтті. 

ЯСЖТШ ядролық қару жарысының жарысын тоқтатып, жаңа ядролық қаруды әзірлеуге күшті кедергі жасай отырып, кез келген елдің барлық ядролық қару сынағына тыйым салады, – деп атап өтті БҰҰ Бас хатшысы өз мәлімдемесінде. 

Ол шарттың әлеуеті оның жалпыға бірдей мойындалуына қарамастан әлі толық көлемде іске асырылмағанына назар аударды және ЯСЖТШ-ны әлі ратификацияламаған мемлекеттерді мұны кідіріссіз жасауға тағы да шақырды. 

 2021 жылғы 8 қыркүйекте Нью-Йоркте Ядролық сынақтарға қарсы халықаралық іс-қимыл күнінің мақсаттарын ілгерілету үшін БҰҰ Бас Ассамблеясының жоғары деңгейдегі пленарлық отырысы өтеді. 

Сонымен қатар 7-10 қыркүйек аралығында БҰҰ штаб-пәтерінде Қазақстанның Тұрақты өкілдігі Семей ядролық полигонының тарихы мен қайғылы мұрасы туралы сирек фотосуреттер мен деректі бейнекадрлар көрсетуді ұйымдастырады. 

 2009 жылы БҰҰ Бас Ассамблеясы Қазақстанның бастамасымен Ядролық сынақтарға қарсы халықаралық іс-қимыл күнін жариялады. 

Бұл күннің мақсаты – ядролық сынақтардың құрбандарын еске салу және мұндай сынақтардың қоршаған орта мен халықаралық қауіпсіздікке төнетін қаупі туралы хабардарлықты арттыру.