Биыл кімдер тегін консультациялық-диагностикалық көмек ала алады?

Еліміздің әрбір азаматы кепілді көлемдегі тегін медициналық көмек (ККТМК) алуға құқылы екенін білесіз бе? МӘМС жүйесіндегі мәртебесіне қарамастан азаматтарға бастапқы, амбулаториялық және стационарлық көмек көрсету үшін қажетті медициналық қызметтердің барлық түрі қарастырылған. Осы ретте Алматыдағы BAQ.KZ тілшісі ККТМК алу және оның тиімділігіне тоқталып өтпек. 

ТМККК пакеті, ең алдымен, тәулік бойы шұғыл медициналық көмекті қамтиды, алғашқы профилактикадан бастап шұғыл көмекке, күрделі ауруларды емдеуге дейін қамтиды.

Мемлекет басшысы өз Жолдауында медициналық көмектің бірыңғай пакетін қалыптастыруға баса назар аударған еді.

Денсаулық сақтау министрлігінің деректері бойынша 2024 жылдың қорытындысы бойынша 3,4 млн тұрғын еліміздегі ауруханаларында стационарлық ем алды. Оның ішінде 1 млн пациент кепілдендірілген көлем шеңберінде емделді.

ТМККК-ға енгізілетін негізгі медициналық қызметтерге мыналар жатады:

1. Алғашқы медициналық көмек: Жалпы практика дәрігерлерінің, педиатрлардың кеңестері, амбулаториялық деңгейде емдеу, вакцинация.
2. Жедел медициналық көмек және санитариялық авиация: авариялар, жарақаттар, жіті жағдайлар кезіндегі шұғыл медициналық көмек.
3. Амбулаториялық-емханалық емдеу: диагностика, мамандардың кеңесі, зертханалық зерттеулер, созылмалы ауруларды диагностикалау және емдеу.
4. Стационарлық емдеу: ауруханаға жатқызу, хирургиялық араласу, жоғары технологиялық қымбат операциялар, медициналық көрсетілімдер бойынша стационар жағдайында емдеу.
5. Дәрі-дәрмекпен қамтамасыз ету: созылмалы аурулар мен төтенше жағдайларды емдеу үшін бекітілген тізім шеңберінде қажетті дәрі-дәрмектерді ұсыну.
6. Аурулардың алдын алу: вакцинация, скринингтік бағдарламалар, диспансерлеу.

2026 жылдан бастап 13 әлеуметтік маңызы бар ауруға күдік туындаған жағдайда тегін консультациялық-диагностикалық көмек көрсету жоспарланып жатыр. Осылайша біздің азаматтар тегін диагностикадан өте алады, патологияларды уақытылы анықтай алады. Бұл азаматтардың денсаулығын жақсартуға және созылмалы аурулары бар науқастар арасында мүгедектік деңгейін төмендетуге мүмкіндік береді.

Тегін медициналық, консультациялық-диагностикалық көмек көрсету (ТМККК) пакетіне не кіреді?

1. Шұғылдықтың 4 санаты бойынша жедел медициналық көмек 7/24 режимінде тұрғылықты жеріне қарамастан, барлық халыққа медициналық көмек көрсетеді.
2. Медициналық авиация қажет болған жағдайда пациентті клиникаға жеткізу:

1) пациенттің орналасқан жері бойынша медициналық ұйымда медициналық бұйымдардың және тиісті біліктілігі бар мамандардың болмауына байланысты медициналық көмек көрсету мүмкін болмаған кезде;
2) медициналық көмек көрсетудің екінші және үшінші деңгейлеріндегі мамандарды межелі жерге жеткізу қажет болған кезде;
3) пациенттің орналасқан жері бойынша медициналық көмек көрсету мүмкін болмаған және тиімсіз болған кезде медициналық көмек көрсетудің екінші және үшінші деңгейдегі медициналық ұйымдарына науқасты тасымалдау үшін;
4) тиісті медициналық ұйымға кейіннен транспланттау үшін ағзаларды (ағзалардың бөліктерін) және тіндерді (тіндердің бөліктерін) тасымалдау үшін.

Осы ретте ҚР ДСМ Салидат Қайырбекова атындағы Ұлттық ғылыми денсаулық сақтауды дамыту орталығы төарғасының кеңесшісі, дәрігер Ерік Байжүнісов ТМККК маңызына тоқталып өтті.

Емханаға тіркелген азаматтар да медициналық көмектің кең спектріне сене алатынын атап өту маңызды. Ол жалпы практика дәрігерлерінің қабылдауын, тегін дәрі-дәрмекпен қамтамасыз етуді, диагностикалық ем-шараларды, шұғыл күтімді және басқа да көптеген маңызды қызметтерді қамтиды. Медициналық-санитариялық алғашқы көмек (МСАК) шеңберінде азаматтар профилактикалық қарап-тексерулер мен скринингтерден тегін өте алады, халықтың нысаналы топтарында бірқатар қауіпті ауруларды уақтылы анықтай алады. Сондай-ақ, емханаларда созылмалы аурулары бар пациенттерді диагностикалау және емдеу көзделген. Бұдан басқа, мемлекет емхана деңгейінде консультациялық-диагностикалық қызметтерге, созылмалы және әлеуметтік мәні бар аурулар кезінде дәрі-дәрмекпен қамтамасыз етуге, тәулік бойы және күндізгі стационарлық көмекке, сондай-ақ заманауи аппараттарды, қымбат импланттар мен медициналық бұйымдарды қолдана отырып, жоғары технологиялық медициналық қызметтердің үлкен тізбесіне кепілдік береді, - деді Ерік Байжүнісов. 

Инсульт, стенокардия, артериялық гипертензия, астма, нефрит және тыныс алу және ас қорыту ағзаларының аурулары сияқты аурулардан зардап шегетін азаматтар мамандардың тұрақты қарап-тексерулерінен өтіп, мемлекеттің есебінен қажетті емдеу мен дәрі-дәрмекпен қамтамасыз етілуі мүмкін.

Мұндай пациенттердің жағдайын динамикалық бақылау және бақылау олардың өмір сүру сапасын едәуір жақсартады.

Бағдарламаның шеңберінде барлық инфекциялық аурулар кезінде медициналық көмек, паллиативтік көмек, сондай-ақ пациенттерді қан препараттарымен қамтамасыз ету жүзеге асырылады. Қазақстандағы ТМККК бағдарламасы медициналық көмектің барлық деңгейлерінде денсаулық туралы кешенді қамқорлықты қамтамасыз ете отырып, барлық азаматтар үшін медициналық қызметтердің қолжетімділігі мен сапасын жақсартуға көмектеседі. Бұл барлық қазақстандықтар үшін салауатты болашақты қамтамасыз етудегі маңызды қадам. 2026 жылдан бастап 13 әлеуметтік мәнібар ауруға күдік туындаған жағдайда тегін консультациялық-диагностикалық көмек көрсету жоспарланып отыр, осылайша біздің азаматтарымыз тегін диагностикадан өте алады, патологияларды уақтылы анықтай алады, бұл азаматтардың денсаулығын жақсартуға және созылмалы аурулары бар науқастар арасында мүгедектік деңгейін төмендетуге мүмкіндік береді, - деп түсіндірді Денсаулық сақтау министрлігінің Медициналық көмекті ұйымдастыру департаментінің амбулаторлық-емханалық көмек бөлімінің меңгерушісі Әсел Қыдыралиева.

Онкологиялық ауруларды ерте анықтау үшін онкологиялық скринингтерді сақтандыру мәртебесіне қарамастан, кепілдендірілген медициналық көмек пакетіне ауыстыру туралы шешім қабылданған.

Егер біз басқа елдермен салыстыратын болсақ, мысалы, Германияда мемлекет Нидерландыдағыдай тек ұзақ мерзімді мейіргерлік күтімді ақысыз негізде көрсету көзделген. Литвада ТМККК пакеті тек шұғыл медициналық көмекпен шектеледі. Ал Эстонияда барлық азаматтарға бұл АИТВ/ЖИТС, туберкулез, психикалық аурулар, инфекциялар сияқты төрт диагноз қойылған пациенттерге тегін медициналық көмек және шұғыл медициналық көмек көрсетіледі. 

Ресейде медициналық көмек пакеті де әлдеқайда аз – бұл санитариялық авиация, АИТВ/ЖИТС, жыныстық жолмен берілетін инфекциялар, туберкулез және психикалық ауруларды ғана қамтиды.

Қазақстанда еліміздің әрбір тұрғыны үшін мемлекет кепілдік берген медициналық қызметтердің көлемі шет елдердегі медициналық көмектің тегін тізбесінен едәуір асып түседі деп айтсақ артық айтпағанымыз.