БАҚ кәсібилігі, объективтілігі және жалпы дәстүрлі медиа саласы үлкен рөл атқарады

Нұр-Сұлтан, BAQ.KZ. «Astana Media Week-2021» барысында жоғары халықаралық деңгейдегі оқиға – «Қоғам және БАҚ жаңа, ковидтен кейінгі әлемде» панельдік пікірталасы болып өтті. 

Оған Қазақстан, Швейцария, Аустрия елдерінің сарапшылары қатысты. Панельдік пікірталас қатысушылары осы күндері қоғамның қалай өзгеретіні және осы өзгерістердің призмасы арқылы қазіргі заманғы БАҚ қандай болуы керектігі туралы өз көзқарастарын білдірді.

Ақпарат және қоғамдық даму министрі Аида Балаева сөз сөйлеу барысында интернеттің қоғамдық пікірге әсерінің өсуі мен мүмкіндіктеріне баға берді.

Ғаламтордың мүмкіндіктері он есе артты, бұл азаматтардың өз денсаулығына деген жалпы алаңдаушылығының артуына, оқшаулануға және қашықтықтан оқыту мен жұмыс форматына көшуге байланысты бос уақыттың көбеюіне негізделген. Егер статистикаға жүгінетін болсақ, қазір әлемде 4 миллиард 800 миллион ғаламтор қолданушысы бар, өткен жылғы өсім 140 миллион немесе 3% құрады. Сонымен қатар 4 млрд 480 млн әлеуметтік желі қолданушылары болып табылады. Мұнда өсім 340 млн немесе 8,2% құрады. Яғни, әлеуметтік желілерді пайдаланатындар қазір оларды пайдаланбайтындарға қарағанда көп, - деді Аида Балаева.

Сонымен қатар министр пандемия басталғаннан бері әлемде халықтың медиа-қалауы өзгергенін айтты. Интернет қолданушыларының назары жергілікті жаңалықтар мен онлайн-трансляцияларды қарауға ауысты.

Пандемия және расталмаған ақпараттың, сыбыстар мен болжамдардың үстемдігі жағдайында адамдар бұқаралық ақпарат құралдары мен дәстүрлі медиа саласын бағалай бастады, оны сенімді және тұрақты ақпарат көзі ретінде қабылдады. Себебі, дәстүрлі БАҚ ақпарат тұтынушыларының сенімін пайдалануды жалғастыруда, әсіресе ковидтен кейінгі кезеңнің басталуымен әлеуметтік жауапкершілік, БАҚ кәсібилігі мен объективтілігі және жалпы дәстүрлі медиа саласы үлкен рөл атқарады, - деп түйіндеді.

Өз кезегінде Денсаулық сақтау министрі Алексей Цой АҚДМ мамандары әзірлеген Stop Fake ресурсының жоғары маңыздылығын атап өтті. Жалған фактілерді анықтау ковидтен кейінгі әлемде үлкен маңызға ие болады.

Біз бұрынғыдай болмайтын жаңа ковидтен кейінгі әлемге ораламыз. Біз қазірдің өзінде ковидпен өмір сүруге үйренуіміз керек. Ол баяу маусымдық аурулар санатына енеді. Мен азаматтарымыздың және жақындарымыздың өз денсаулығына деген жауапкершілігінің басым болатын және салауатты өмір салты идеологияларын ілгерілетудің, сондай-ақ жасампаз әрі позитивті ойлаудың ынтымағы мен бірлігі болатын шын әлемнің болатына сенемін. Медиа нарық қатысушылары қазақстандықтар үшін денсаулықты жақсарту ісінде біздің адал одақтастарымыз бен пікірлестеріміз болады, - деп Алексей Цой өз баяндамасын қорытындылады.

ЕҚЫҰ-ның БАҚ еркіндігі жөніндегі өкілі Тереза Рибейро өз сөзінде қоғамның ақпарат алу құқығындағы тәуекелдерін және журналистердің деректерге еркін қол жеткізу құқығындағы тәуекелдерін атап өтті.

Сондай-ақ біз журналистерге қатысты онлайн-қауіпсіздіктің төмендеуіне және пікір алуандығына әсер етудің куәсі болып отырмыз, олардың атына келетін қауіп-қатерлерге байланысты осы мамандықтан кететін әйелдердің саны артып келеді. Журналистердің қауіпсіздігін қамтамасыз ету үшін қажет бұқаралық ақпарат құралдары мен құқықтық база үшін сау, қауіпсіз орта қажет екендігі туралы нақты айтуға рұқсат етіңіз. Олардың еркін жұмысы үшін, ақпаратқа қол жеткізу үшін. Осыны ескере отырып, пікірталастарға қатысатын азаматтар туралы айту керек және мұны демократия аясында жүргізу керек. Қазіргі уақытта бұқаралық ақпарат құралдары үлкен қиындықтарға тап болып отыр. Кейбір елдерде жұмыста стигматизация жүріп жатыр, журналистердің беделін түсіріп, оларды патриот емес деп жариялайды. Менің ойымша, бұл ақпарат қоғамда және елдер арасында еркін таралуы үшін өте маңызды, бұл өте маңызды тақырып, - деп қорытындылады Тереза Рибейро.

Коммуникациялар жайлы Қазақстан Республикасындағы БҰҰ-ның тұрақты үйлестірушісі Микаэла Фриберг-Стори да атап өтті, өз сөзінде коронавирустық инфекцияның алдын алу мен емдеудің дұрыс, ғылыми тексерілген әдістерінің таралуын насихаттайтын «Тексерілді» науқаны туралы баяндады.

Қазақстанда COVID-19 індетінен кейін БҰҰ елдік тобы үкіметтің жергілікті өкілдерімен бірлесіп, осы жалған ақпаратпен күресудің жолдарын табу үшін Қазақстанда бірқатар жедел бағалау шаралары жүргізді. Біз шұғыл мәселелерді анықтап, бағдарламалық және бағдарламалық емес бағдарламалық портфельдерді түзетіп алдық. Нәтижесінде БҰҰ COVID-19-мен күресуге 2020 жылы шамамен 16 миллион АҚШ долларын жұмылдыра алды. Жұмыс Төтенше медициналық жағдайларға, әлеуметтік-экономикалық реакцияларға, қауіптер туралы ақпараттандыруға бағытталған. Денсаулық сақтау министрлігінің қолдауымен, сондай-ақ жеке қорғаныс құралдары Covid пандемиясы кезінде Қазақстанды қолдау аясында көптеген колл-орталықтардың ұсынылғанын білеміз. Бұл қажет нәрсе, яғни Үкімет пен бүкіл қоғам осы уақытта күресу үшін бірге жұмыс істеуі керек, - деп Фриберг-Стори ханым атап өтті.

Пандемия кезеңі өскелең ұрпақтың психологиялық жағдайы мен әлеуметтену процесіне теріс әсер етті. Бұл туралы «Назарбаев Зияткерлік мектептері» АҚ басқарма төрайымы Күләш Шәмшидинова мәлімдеді.

Мектеп, балабақша - оқушының әлеуметтенуі жүретін мекен. Яғни, оқушы ересек адамның көмегінсіз осы жерде бола отырып, байланыс орната бастайды, достық қарым-қатынас жасай бастайды. Міне, осы ортадан балалар бір жыл шеттеніп отырды. Енді оны қалпына келтіру, бұл да білім беру жүйесінің жұмысы. Себебі болашақта әлеуметтенудің дәл осы дағдысы оған жұмыста, басқа ортада бейтаныс адамдармен қалай байланыс орнатуға болатынына көмектеседі. Бірақ білім беру жүйесі жалғыз өзі шеше алмайды, мұнда журналистер де, қоғам да көмектесуі тиіс, - деді Күләш Шәмшидинова.

Пандемияға қарамастан, жоғары ақпараттық қажеттілік сақталуда, деп Nur Media холдингінің бас директоры Болат Кальянбеков мәлімдеді. Сарапшылардың айтуынша, күніне қалыпты режимде орташа адам кем дегенде үш мың хабарламаға тап болады. Олардың тек 5-7%-ы есте қалады, соның өзінде жеке, кәсіби құмарлықтар, отбасы, дін, жақын арадағы жоспарлар сияқты негізгі мәселелер бойынша ғана сақталады.

Осы орайда, БАҚ бәсекелесу үшін осы қарқынға бейімделуге мәжбүр. Егер бүгін біздің Azattyq Ruhy ақпараттық агенттігі күніне 100-120 материал шығарса, біз бұл жеткіліксіз екенін түсінеміз. Жақын арада бұл көрсеткіш күніне кемінде 150-200 хабарламаға дейін көтерілуі тиіс. Мұның бәрі баспа БАҚ-тың ғаламторға ауысуын тездетті. Холдинг газеттерінің редакцияларында біз іс жүзінде қызметкерлердің 35%-ын сайттарға қайта бағдарладық. Бұл өз нәтижесін беруде. Бұл ретте оқырмандардың қалауы өзгеріссіз болып қалды: жаңалықтар контенті бұрынғысынша бірінші орында тұр, - деді ол.

Бұл ретте қазақ және орыс тілді аудиторияның қалауы әртүрлі. Мысалы, қазақтілді оқырмандар әлеуметтік мәселелер, шоу-бизнес және әлеуметтік төлемдер туралы материалдарды көбірек оқығанды жөн көреді. Сондай-ақ ТОП-5 тақырыпқа дәрігерлердің кеңестері мен дін мәселелері жатады.

Орыстілді аудитория аналитикалық материалдарды, сұхбаттарды және журналистік зерттеулерді көбірек оқиды. Тақырыптар көшбасшылары: шоу-бизнес, коронавирус лайфхактары, саясат және апаттар, - деп Болат Кальянбеков бөлісті.