Алматыда «Тарихи лексикология және салыстырмалы-тарихи зерттеулер» атты халықаралық ғылыми жиын өтті
Нұр-Сұлтан, BAQ.KZ. Абай атындағы Қазақ ұлттық педагогикалық университеті Немат Келімбетов атындағы Түркітану орталығында «Тарихи лексикология және салыстырмалы-тарихи зерттеулер» атты халықаралық ғылыми жиын өтті.
Іс-шараға Абай атындағы ҚазҰПУ, Токат мемлекеттік Газиосманпаша университеті, Түркия мемлекеттік түрік тілі институты, Ардахан және Эгей университеттері, Л.Н. Гумилев атындағы ЕҰУ, Әл-Фараби атындағы ҚазҰУ, Ахмет Байтұрсынұлы атындағы Тіл білімі институтының лексиколог ғалымдары қатысты.
Түркия мен Қазақстанның белгілі тіл мамандары, атап айтқанда Берікбай Сағындықұлы, Зеки Каймаз, Жамал Манкеева, Хулиа Касапоғлу Ченгел, Гүлбану Қосымова, Мағрипа Ескеева, Аябек Байниязов, Ержан Петек секілді зерттеушілер түркі тілдері мен көне ескеркіштерінің тілдік материалдарын салыстырып, зерттеу жасаудың маңыздылығына тоқталды.
Ғалымдар қазақ тілінің үлкен этимологиялық сөздігін жасаудың алғышарттары мен принциптерін атап, сөздердің төркіні жөнінде тұжырымдарын ортаға қойды. Ғылыми конференцияны белгілі лингвист, лексиколог ғалым Шерубай Құрманбайұлы жүргізді.
«Тарихи лексикология және салыстырмалы-тарихи зерттеулер» атты халықаралық ғылыми жиынды ұйымдастырушы ұйымдардың басшылары ашты. Абай атындағы Қазақ ұлттық педагогикалық университетінің ректоры Дархан Біләлов өз сөзінде түрік ғалымдарының қазақ зерттеушілермен ортақ ғылыми жобалар жасап, екі елдің арасында тек студент алмасу ғана емес, екі жақты оқытушы алмасу процесінің алға жүріп жатқанын айтады.
Токат мемлекеттік Газиосманпаша университетінің проректоры Кубулай Өзйер де түркі әлеміне ыстық қарайтынын, Орта Азия елдерімен тығыз байланыс орнатып, оқытушыларды тәжірибе алмасуға шақырып, студенттердің оқуға келіп жатқанын зор қуанышпен хабарлады. Келесі жылғы бұл конференцияны Токат қаласында өткізетінін де жеткізді.
Түркия мемлекеттік Tүрік тілі институтының басшысы Гүрер Гүлсевин тарихи-салыстырмалы жұмыстар сонау он бірінші ғасырда Махмұд Қашқаридан басталғанын нақты мысалдармен дәлелдеп, бұл жұмыстардың осы күндерге дейін үзілмей келе жатқанын баяндады.
Халықаралық конференция аясында жас зерттеуші, түрколог Мәрлен Әділовтің Ататүрк құрған «Түрік тілі» қоғамында шыққан «Қазақ мақал-мәтелдері мен тұрақты тіркестеріндегі ескіліктер (пассив элементтер)» атты түрікше еңбегінің таныстырылымы өтті.
Кітапта қазақ тіліндегі тұрақты тіркестер, мақал-мәтелдер құрамындағы мағынасы жеке тұрғанда түсініксіз әрі тұрақты тіркестерден тыс қолданылмайтын элементтерді көне, орта ғасыр түркі жазба ескерткіштері және қазіргі түркі тілдері материалдары негізінде зерттелді. Осылайша кітапта 365 ескіліктің мағынасы түркі тілдері деректері негізінде түсіндіріліп берілген.