Әлемде: АҚШ-Қытай келісімі, Израиль-Газа шиеленісі, Танзаниядағы наразылық және Аустралия реформалары
Соңғы тәуліктегі әлем жаңалықтары: Трамп пен Си Цзиньпин келісімі, Израильдің Газаға шабуылы, Танзаниядағы сайлау наразылығы, Аустралияның экологиялық реформалары және АҚШ-тағы босқындар мен ядролық саясат өзгерістері туралы толық шолу, деп хабарлайды BAQ.KZ тілшісі.
АҚШ-Қытай сауда және дипломатиялық табыс
2025 жылғы 30 қазан күні APEC саммиті аясында Оңтүстік Кореяның Пусан қаласында АҚШ президенті Дональд Трамп пен Қытай төрағасы Си Цзиньпин шамамен 1 сағат 40 минутқа созылған келіссөз өткізді. Кездесу сауда, тарифтер, технологиялық экспорт бақылаулары, сирек жер металдары және фентанил бойынша ынтымақтастық сияқты өткір тақырыптарды қамтыды. Ресми түрде ірі, жазбаша келісім жарияланбады: көптеген сарапшылар бұл кездесуді «тактикалық үзіліс» деп бағалап, нақты әрі тексерілетін өзгерістердің болуын күтуде.
Осы кездесуде АҚШ Қытайдан сирек кездесетін топырақ элементтерін импорттауды қайта бастайтынын хабарлады. Ал Қытай өз кезегінде кедендік тарифтерді төмендетуге келісті.
Сонымен қатар, АҚШ Сенаты Трамптың бұрынғы ғаламдық тариф саясатына қарсы заң жобасын 51-47 дауысымен қабылдады. Бұл Конгрестің атқарушы билікке қарсы тепе-теңдік орнатуға тырысқанын көрсетеді.
Бұл келісімдер Америка-Қытай қатынастарының жаңа кезеңге өткенін білдіреді. Сауда және геосаяси тепе-теңдік тұрғысынан Қазақстан сияқты экспорттық бағыттары бар елдерге де әсері болуы мүмкін.
Израиль-Газа: Бітімге деген күмән мен қайта басталған шабуылдар
Газа секторында соңғы күндері бейбіт келісімге қарамастан, Израиль әскерінің әуе шабуылдары қайта жанданды. Жергілікті деректерге сүйенсек, аурухана мен тұрғын үйлерге соққы жасалып, бейбіт тұрғындар мен балалар зардап шекті.
Сарапшылардың айтуынша, бұл жағдай бітімнің іс жүзінде толық орындалмай отырғанын дәлелдейді. Халықаралық ұйымдар гуманитарлық дағдарыстың күшеюінен қауіптеніп отыр.
Бұл оқиғалар Таяу Шығыстағы тұрақсыздықтың жалғасатынын көрсетеді. Бітім болғанымен, нақты тыныштық орнаған жоқ.
Танзания: сайлау нәтижесі және азаматтық наразылықтар
Жар-эс-Салам қаласында өткен президенттік сайлаудың нәтижесіне наразылық білдірген мыңдаған адам көшеге шықты. Полиция шеруді тарату үшін көз жасаурататын газ және оқ қолданды.
Наразылыққа себеп – оппозициялық кандидаттардың сайлауға жіберілмеуі және биліктің ашықтықты қамтамасыз етпеуі. Үкімет мемлекеттік қызметкерлер мен студенттерге үйде отыруды бұйырды.
Африка құрлығындағы демократиялық процестердің әділдігі мен тұрақтылығының айғағы іспетті жағдай. Бұл елдегі саяси тұрақтылық пен инвестициялық сенімге де әсер етуі мүмкін.
Аустралия: экологиялық және саяси өзгерістер
Виктория штаты Аустралияда алғаш рет жергілікті аборигендермен ресми келісім жасасты – бұл тарихи оқиға елдің туземдік халықтармен қарым-қатынасындағы бетбұрыс деп бағалануда.
Сонымен қатар, үкімет табиғатты қорғауға арналған жаңа заңнамалық реформалар ұсынды, бірақ кей партиялар оны жеткіліксіз деп санайды. Энергетика саласында ядролық энергияны қолдану жөнінде қызу саяси пікірталас жүріп жатыр.
Бұл өзгерістер елдің экологиялық стратегиясы мен тарихи әділеттілікті қалпына келтіру бағытындағы маңызды қадам. Қазақстан үшін экологиялық және этно-әлеуметтік саясат тұрғысынан тәжірибе ретінде қызық.
АҚШ-тағы ішкі саясат: босқындар, ядролық сынақтар және әлеуметтік бағдарламалар
АҚШ президенті Дональд Трамп елге келетін босқындар санын 7 500 адамға дейін азайтатынын мәлімдеді. Бұл шешім бойынша кейбір өңірлер мен этникалық топтарға басымдық беріледі.
Сонымен қатар, президент ядролық қару сынақтарын қайта бастау ниетін білдірді. Ал федералдық үкіметтің кейбір бағдарламалары қысқартылып, азық-түлік пен әлеуметтік көмекті қажет ететін миллиондаған америкалықтар қиындыққа тап болуда.
Бұл шешімдер АҚШ-тың ішкі және сыртқы саясатына тікелей әсер етеді. Босқын саясаты мен ядролық қару тақырыбы халықаралық деңгейде де үлкен дау тудырып отыр.